Benedict Cumberbatch is een druk man. Van epische Marvel-films tot aan intense en persoonlijke drama’s. Eén van ’s werelds meest populaire leading men is onmogelijk te typecasten. Zijn nieuwste is The Electrical Life of Louis Wain. Gentlemen’s Watch sprak met ‘m. “Vroeger wilde ik verwachtingen uitdagen, nu gaat het mij enkel nog of ik het drie maanden kan uithouden met de mensen met wie ik werk.”

Tekst Jorrit Niels Beeld Amazon Studios, Jaeger-LeCoultre

Benedict Cumberbatch (45) is de afgelopen tien jaar nogal hard gegaan. Als een moderne Sherlock Holmes werd hij beroemd en als onderdeel van het Marvel-universum in de vorm van Doctor Strange werd hij wereldberoemd.

“Ik probeer altijd onbevreesd te zijn en me er gewoon in te storten.”

Toch keert hij ook indies de rug niet toe met de The Power of the Dog van regisseur Jane Campion en nu The Electrical Life of Louis Wain. En dan hebben we het nog niet eens over The Mauritanian met Jodie Foster die eerder dit jaar uitkwam, spionagedrama The Courier en de nieuwe Spider-Man, Spider-Man: No Way Home die ook vanaf december draait.

Katten

De Engelse artiest Louis Wain (Benedict Cumberbatch) werd eind 19e eeuw bekend door zijn surrealistische schilderijen van katten. Na de dood van zijn vader probeert Louis Wain als freelance kunstenaar voor zijn vijf zussen en zijn moeder te zorgen. Hij heeft het geluk dat Sir William Ingram, redacteur van Illustrated London News, hem een baan als illustrator aanbiedt. Zijn leven neemt nog een positieve wending wanneer Emily Richardson, de nieuwe gouvernante van zijn zussen, erin stapt. Ze wordt de liefde van zijn leven en al snel nemen ze een verdwaalde kitten in huis die ze Peter noemen.

“Soms is twee á tweeënhalf uur echt wel genoeg om een verhaal te vertellen”

Het is ongebruikelijk in het Victoriaanse tijdperk om een kat als huisdier te houden, en de kattenschilderijen die Louis vanaf dat moment schilderde zijn al net zo ongebruikelijk. Wain wilde groot en klein inspireren met zijn unieke blik en enthousiasme. De film volgt twee belangrijke gebeurtenissen in zijn leven. De adoptie van straatkat Peter en de ontmoeting met de liefde van zijn leven Emily (Claire Foy). Cumberbatch overtuigt wederom als een treurig genie.

Over katten is Cumberbatch direct duidelijk: “Het is schattig om ze achter een bolletje wol te zien gaan, natuurlijk. Echter, probeer maar eens om een volwassen kat naar een schaal met eten te laten lopen. Dat kostte ons geregeld een halve draaidag.”

We zijn niet enorm bekend met ‘m. Wie was Louis Wain?

“Louis Wain was één van de bekendste Victoriaanse schilders die bekend stond om zijn antropomorfische schilderijen en tekeningen van katten. Die een menselijke vorm aannamen of menselijke activiteiten ondernamen. Ik heb al vaker karakters gespeeld die echt hebben bestaan en altijd voel ik daarbij toch een bepaalde druk. Ook al is Wain waarschijnlijk niet heel bekend bij het grote publiek.”

Wat maakt hem zo interessant?

“Zijn artisticiteit. Ik kende hem voor dit project eigenlijk niet. Ik ging er heel vers in. Het feit dat hij zoveel heeft meegemaakt en door zoveel tragiek ging, vond ik mateloos interessant. Zijn fans hebben hem letterlijk uit een mentale inrichting gehaald toen zijn werk opnieuw ontdekt werd.”

Als amateur-tekenaar had je bovendien een persoonlijk connectie.

“Ik vind tekenen geweldig, maar ik doe het veel en veel te weinig. Deze film heb ik wel als excuus gebruikt om die passie weer aan te wakkeren. Het is heel frappant dat m’n voorbereiding op de rol en door zijn manier van tekenen en werken te benaderen, ik merkte dat ik beter ging tekenen. Het klinkt wat spookachtig, maar misschien wakkerde het iets aan of liet ik een bepaalde muur zakken en voelde ik mij vrijer. Eén van de kenmerkende technieken van Louis was schilderen met beide handen tegelijk, dat ging ik op een gegeven moment ook doen. Ik probeer altijd onbevreesd te zijn als het gaat om het uitproberen van nieuwe ideeën en me er gewoon in te storten.”

Wat greep je vooral?

“Naast de soms abstracte, psychedelische beelden van een kat, werd ik vooral gegrepen door Louis’ persoonlijkheid. Vooral toen ik las over zijn leven. Ik kreeg bewondering voor hem als mens, bijna meer dan als historisch figuur. Ik bedoel, in de eerste plaats staat hij bekend als de reden waarom mensen in het Verenigd Koninkrijk katten als huisdier houden. Voordat hij deze schattige, grappige kattenbeelden begon te maken, werden ze eigenlijk gewoon als ongedierte gezien.”

De typische excentrische en onbegrepen artiest.

“Meer nog, hij was iemand die niet altijd even makkelijk of automatisch in de samenleving paste. Hij worstelde zijn hele leven met psychische aandoeningen. Hij werd geboren met een hazenlip en toen hij een klein kind was, had hij last van koorts, nachtmerries en hallucinaties. Toch vond hij een manier om zijn leven te leiden en om connecties te maken met de mensen om hem heen. Of het nu zijn vrouw was, Emily, of de mensen die zich met zijn werk bezighielden. Ik vond het gewoon een ongelooflijk inspirerend verhaal. Ik had het gevoel dat hij voor een bijna ongelooflijk aantal uitdagingen stond, maar hij ging ze aan als een held.”

Wat hoop je dat mensen meenemen van de film?

“De film raakt sociologische en politieke vraagstukken aan uit die tijd, maar bovenal is het een mooi liefdesverhaal en durft het ’t belang van mentale gezondheid aan te pakken. Louis is opgegroeid met een bepaalde hoeveelheid bepantsering, maar dan ontmoet hij iemand die hem echt begrijpt en die bepantsering valt weg. Hij stelt zich open voor de wereld, maar als dat deel wordt weggenomen, dan komt dat harnas terug. Het kostte hem de rest van zijn leven, denk ik, om te onthouden hoe hij zo open moest zijn.”

Hoe past deze film tussen je laatste projecten?

“Vroeger ging het mij om het uitdagen van verwachtingen en iets onconventioneels te doen om mezelf fris te houden. Vooral omdat ik op een gegeven moment bijna overal te zien was. Ik wilde niet steeds gezien worden als een snel pratende chique Engelsman. Dat was vroeger. Nu gaat het veel meer om de mensen met wie ik mag werken en of ik het drie maanden lang met ze kan uithouden op een set.”

Dit jaar heb je vier films die uitkomen en je eigen Doctor Strange-sequel staat alweer voor maart volgend jaar.

“Pff, ja het is krankzinnig hoeveel er uitkomt. Maar ach, zo gaat dat soms, zeker in deze rare tijden. Voor sommige mensen zal het vast als te veel aanvoelen, maar zolang ik achter de films kan staan en er trots op ben, kan ik er wel mee dealen.”

Zelfs de Marvel-films?

“Ja, ik vind het een eer dat mensen meer van Doctor Strange willen zien en ik voel het niet alsof dat films zijn die ik móet doen. Of dat het een moetje is om meer arthouse-achtige projecten van de grond te krijgen. De films zijn serieus interessant om te maken.”

En tv, is dat iets waarnaar je terug wilt?

“Het heeft mij geholpen om te zijn waar ik nu ben, door Sherlock. De miniserie Patrick Melrose was ook waanzinnig. Er is iets heel bevredigends om langer en dieper een karakter vast te houden. Ik kijk er daarom erg naar uit als we binnenkort met Netflix de Hitchcock-klassieker The 39 Steps opnieuw uitbrengen als miniserie. Maar tegelijkertijd hoop ik dat het publiek de charme van een goed verhaal, verteld in twee uur, zal blijven waarderen. Laten we niet van alles een serie proberen te maken. Soms is twee á tweeënhalf uur echt wel genoeg om een verhaal te vertellen.”

Tijdens COVID is er veel op de plank blijven liggen, zoals The Courier. Een interessante thriller. Frustreert het dat ‘ie dan niet de aandacht krijgt die hij verdient?

“Het is frustrerend dat de release is vertraagd, maar er waren destijds wel belangrijkere dingen om je zorgen om te maken. Toch ben ik erg blij met de reacties die ik krijg. Ik ben heel, heel blij met de manier waarop mensen erop hebben gereageerd. Ik denk dat het zijn plaats wel vindt. Ik denk niet dat mijn werk verspild is. Natuurlijk is het leuk als het de plek krijgt die het verdient, maar soms is dat nu eenmaal niet zo. Of het nu een klein tv-drama is of een achteraf toneelstuk dat waanzinnig is maar niemand die het ziet behalve familie.”

Op een harde manier geleerd? (lacht) “Dat is het voordeel van niet ineens een groot, succesvol en gevierd acteur zijn. Ik heb hard moeten knokken en wachten op mijn ‘moment’. Ik doe dingen die ik zorgvuldig kies. Het belangrijkste is dat je ervoor kunt zorgen dat je alles zo goed mogelijk doet. Op de rest heb je geen invloed. Zo doe ik dat al sinds mijn eerste acteerklus. Tot nu toe is het, vind ik, mooi en gevarieerd geweest. Zoveel mogelijk op een aardig niveau.”

Sinds The Current War in 2017 produceer je ook. Wat brengt je dat?

“Het helpt om dat niveau van mij een beetje hoog te houden! Het is een mogelijkheid om bijzondere projecten een leven te geven dankzij de populariteit die ik geniet. Niet enkel om mijn ego te strelen, want ik ben net zo geïnteresseerd in het ontwikkelen van materiaal waar ik niet in zit, als in projecten die wel voor een rol zorgen. Maar het op verschillende tijden verschillende hoeden dragen, spreekt mij erg aan. Soms kan dat wat verwarrend zijn, maar ik probeer om vooral een producent te zijn tijdens de voorbereidingen en pre-productie. Daarna laat ik het ’t liefst overnemen, zodat ik me kan focussen op het acteren. Behalve wanneer ik het niet te druk heb als acteur, want dan probeer ik me juist weer met van alles te bemoeien. Al helpt een druk familieleven dan ook weer niet mee. Ach, dat zijn vooral luxeproblemen…”

Vanaf 19 januari exclusief te zien via Video on Demand bij Pathe Thuis, Picl, Ziggo en KPN

Polaris

Benedict Cumberbatch is al jaren ambassadeur van horlogemerk Jaeger-LeCoultre. Hij draagt ze geregeld in films, zoals wanneer hij Marvel-held Doctor Strange speelt. Voor nu zien we hem vooral het gezicht van de Polaris-collectie.

Het begon met de Memovox –stem van het geheugen–, het eerste alarmhorloge van het horlogemerk. Een erg praktische functie, met als één van de hoogtepunten de Memovox Polaris uit 1968. Het origineel kwam uit in 1965 en er was al een Memovox Deep Sea in 1959.  Maar dat model uit ’68 met interne roterende duikring en alarm is voor ons nog steeds the real deal. In 2008 kwam de Memovox Polaris weer even terug met een gelimiteerde editie; de Memovox Tribute to Polaris. Deze stamboom viert het merk nu opnieuw, we pikken er twee modellen uit.

Qua looks komen de Polaris Mariner Memovox en Polaris Mariner Date aardig overeen. Het grootste verschil: wel of geen datum. Beide hebben een stalen 42mm kast van het Supercompressor-type. De Polaris Mariner Memovox heeft naast de tijd en datum ook een alarmfunctie, en daardoor een extra kroon ten opzichte van de Date. Voor de Polaris Mariner Date is er ook die interne duikring en een datum op ‘drie uur’.

Cumberbatch over zijn band met Jaeger-LeCoultre: “In 2016 was Jaeger-LeCoultre gewoon ‘een’ horlogemerk voor mij. Ik leerde meer over het merk na een bezoek aan de manufactuur in de Vallée de Joux. Graveren en emailleren vergen uren van minutieuze aandacht. Ik herinner me nog dat er een meesterwerk van George Seurat genaamd Bathers at Asnières, geprojecteerd was op een scherm dat zo groot was als het originele schilderij. Niet begrijpend waar ik naar keek, draaide ik me om en zag dat een dame het op de achterkant van een Reverso-horloge schilderde, dat niet groter is dan een postzegel. Ze deed het met een kwastje dat amper groter was dan een millimeter. Ik was direct verkocht. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de talloze complicaties.” jaeger-lecoultre.com