The Ocean Race – Zeilend laboratorium

The Ocean Race is sinds 15 januari 2023 onderweg. Het staat bekend als de zwaarste zeilrace ter wereld. Maar The Ocean Race is meer dan dat. Namelijk een groot varend onderzoekslaboratorium…

Tekst: Gerben Bijpost Fotografie: Charles Drapeau, Antoine Auriol, Georgia Schofield; The Ocean Race

The Ocean Race is een zeilwedstrijd om de wereld die elke drie jaar wordt gehouden. De race is opgebouwd uit etappes en duurt zo’n zes slopende maanden. De editie van ’22-’23 is anders dan voorgaande jaren: er wordt gevaren met twee soorten schepen (IMOCA en VO65), waarbij slechts de eerstgenoemde klasse de hele wereld rondzeilt. De VO65’s zeilen alleen in-port races en een drietal offshore etappes rond Europa.

Deze opzet is geboren door budgettaire problemen, maar wordt inmiddels als toegevoegde waarde gezien, omdat het de mogelijkheid biedt jonge, minder ervaren zeilers te laten proeven van ’het echte werk’. Dan kunnen zij volgend jaar wellicht ook de wereld rond, is de gedachte. En niet onterecht. The Ocean Race is namelijk zeilen over uitdagende oceanen, soms onder extreme weersomstandigheden en met metershoge golven, dag én nacht zo hard je kunt, met ruim veertig kilometer per uur langs ijsschotsen, walvissen en losgeslagen zeecontainers, ondieptes en kliffen vermijdend, continu alert, met minimale privacy, zonder comfort of luxe, weken achtereen levend op astronautenvoer… Het is slechts weggelegd voor de beste zeilers met het grootste uithoudings- en incasseringsvermogen. Kortom, absolute topsport.

Wetenschappelijk bewijs leveren

Maar zoals gezegd, de The Ocean Race dient tegenwoordig ook een hoger doel. Namelijk de stand van onze oceanen in kaart brengen. Stefan Raimund, Science Lead bij The Ocean Race: “Een gezonde oceaan is niet alleen essentieel voor de sport waar we van houden, het reguleert ook het klimaat, voorziet miljarden mensen van voedsel en zorgt voor de helft van alle zuurstof op onze planeet. De achteruitgang ervan heeft gevolgen voor de hele wereld. Om dat een halt toe te roepen, moeten we regeringen en organisaties wetenschappelijk bewijs leveren en eisen dat ze ernaar handelen.”

Elke boot die deelneemt aan de rond-de-wereldrace heeft daarom gespecialiseerde apparatuur aan boord, waarmee gedurende de 60.000 km lange uitputtingsslag een schat aan informatie wordt verzameld. Een unieke kans, want de IMOCA’s zeilen door enkele van de meest afgelegen delen van de planeet, die zelden of nooit worden bereikt door wetenschappelijke schepen.

Diverse metingen

Tijdens deze editie van The Ocean Race worden maar liefst vijftien soorten milieugegevens verzameld, waaronder indicatoren die wijzen op klimaatverandering. Twee boten hebben OceanPacks aan boord, die watermonsters nemen om niveaus van koolstofdioxide, zuurstof, zoutgehalte en temperatuur te meten. Dat geeft inzicht in de impact van klimaatverandering op de oceaan. Ook spoorelementen, waaronder ijzer, zink, koper en mangaan, zullen voor het eerst worden vastgelegd. Die zijn van vitaal belang voor de groei van plankton, een essentieel organisme omdat dit het eerste deel van de voedselketen is en bovendien de grootste producenten van zuurstof in de oceaan.

Verder wordt er gekeken naar plastic vervuiling. Diverse schepen nemen tijdens de race regelmatig watermonsters om te testen op microplastics. Daarbij wordt de hoeveelheid microplastics gemeten, maar worden er voor het eerst ook monsters geanalyseerd om te bepalen waar de plasticfragmenten van afkomstig zijn (bijvoorbeeld een fles of draagtas).

En er worden meteorologische data verzameld: de gehele vloot gebruikt ingebouwde weersensoren om de windsnelheid, windrichting en luchttemperatuur te meten. Sommige teams zullen ook drijfboeien uitzetten in de Zuidelijke Oceaan om continu metingen te kunnen uitvoeren, compleet met locatiegegevens. Dat helpt om meer inzicht te krijgen in hoe stromingen en het klimaat veranderen, biedt mogelijkheden om weersvoorspellingen te verbeteren en geeft inzicht in klimaattrends op langere termijn.

Resultaten onderzoek voor iedereen beschikbaar

En tenslotte oceaan-biodiversiteit: dit is een experimenteel onderzoeksproject om de oceaan-biodiversiteit te bestuderen. Een geautomatiseerde microscoop aan boord maakt hiervoor opnames van marien fytoplankton op het oceaanoppervlak. Analyse daarvan moet inzicht geven in de fytoplanktondiversiteit, biodiversiteit, voedselwebben en de koolstofcyclus.

Alle verzamelde gegevens zijn open-source en worden gedeeld met wetenschappelijke instellingen over de hele wereld. Stefan Raimund: “Gegevens die tijdens onze vorige races werden verzameld, zijn opgenomen in cruciale rapporten over de toestand van onze planeet. Ze hebben regeringen geïnformeerd en hun beslissingen beïnvloed. Het besef dat we op deze manier een verschil kunnen maken, heeft ons geïnspireerd om ons wetenschapsprogramma voor deze editie van The Ocean Race nog verder uit te breiden en samen te werken met nog meer toonaangevende wetenschappelijke organisaties om hun essentiële onderzoek te ondersteunen.”

Er bestaat een sport-cliché dat zegt: meedoen is belangrijker dan winnen. Als dat ergens geldt, zo blijkt nu, is het wel bij The Ocean Race.