Er zijn maar weinig levende Hollywood-legendes die zoveel hebben bereikt als Clint Eastwood. Hij speelde in 72 films en series, regisseerde er 37, won 4 Oscars en ontving talloze andere prijzen. Zijn nieuwste is het misdaaddrama The Mule. Zijn laatste of zit er nog meer in de pijplijn? Gentlemen’s Watch maakt de balans op met de 88-jarige Eastwood.
Voor de meeste onder ons is Clint Eastwood er altijd al geweest. Hij heeft een paar meesterwerken afgeleverd, maakt het grootste monster van een film nog kijkbaar en in al die decennia heeft hij nooit zijn ziel verkocht of is hij een grap geworden zoals veel anderen van zijn generatie.
De wereld keek voor het eerst op toen hij Rowdy Yates speelde in de tv-serie Rawhide, maar zijn sterrenstatus werd bevestigd als gunslinger met de spaghettiwestern A Fistful of Dollars. De wereld was verkocht en zijn geknepen ogen werden legendarisch. Sindsdien heeft Eastwood zo ongeveer elk jaar wel in een film gespeeld of er één geregisseerd.
Sommigen waren meesterwerken – Dirty Harry, Unforgiven, Gran Torino – anderen waren gewoon ‘goed’ – A Perfect World, Escape from Alcatraz, Letters from Iwo Jima – maar of het nou Million Dollar Baby is of de recente (mislukte) musical Jersey Boys, het publiek blijft een zwak houden voor de norse Eastwood.
En dat terwijl hij een uitgesproken Republikein is in Hollywood. Alleen het uitspreken is tegenwoordig al genoeg om je te verbannen uit de filmstad, maar Eastwood heeft een status aparte lijkt het wel. Zijn films brengen over het algemeen ook geld op, hij werkt snel, is niet te duur en het lukt hem om een indrukwekkende cast om zich heen te verzamelen. Zeg maar Woody Allen, maar dan zonder de problematische affaires.
The Mule
Eastwoods nieuwste is The Mule. Het verhaal van de 90-jarige Earl Stone die onbedoeld terecht komt in een drugssmokkel van het Amerikaanse Zuidwesten naar Chicago. Hij wordt goed betaald, maar hij weet niet wat hij aan het vervoeren is. Als hij er eenmaal achter komt is het te laat. Hij verdient er intussen teveel geld mee.
“Ergens wil hij stoppen,” vertelt Eastwood. “Maar het vele geld zorgt ervoor dat hij zich kan gedragen als een soort Robin Hood en geld kan geven aan mensen die het nodig hebben. Ik vond het een interessante karakterstudie over een man die twijfelt wat het juiste is om te doen, die tegelijkertijd probeert om weer in het reine te komen met zijn familie.”
Een verhaal over spijt en wroeging volgens de acteur/regisseur. “Er zit een duidelijk misdaad- en thriller-element in de film, maar ook losse vignetten met de mensen die hij tegenkomt tijdens zijn smokkelactiviteiten. Hij leert van iedereen wat, iets dat ik altijd mooi vind om te zien. Dat ken je ook al van mij uit Gran Torino, dat je nooit te oud bent om te leren. Van de dingen die goed zijn aan vandaag de dag, maar ook de slechte dingen.”
10 Films in 10 Jaar
Ondanks zijn leeftijd is Eastwood nog steeds één van de meest hardwerkende, veelzijdige en gerespecteerde regisseurs die op dit moment in Hollywood werken. De afgelopen tien jaar heeft Eastwood tien films gemaakt als regisseur die niet verder uit elkaar kunnen liggen qua thema en stijl.
Van een leven over de dood en het hiernamaals (Hereafter), een musical over de 60’s groep The Four Seasons (Jersey Boys) en een drama over Mandela en Apartheid (Invictus) tot een krachtig Irak-drama (American Sniper) en een misdaaddrama over een getormenteerde bejaarde drugssmokelaar (The Mule).
Al heel vroeg in zijn carrière besloot Eastwood om niet enkel afhankelijk te zijn van anderen en ging hij zelf films regisseren. Play Misty for Me was de eerste en zette de toon voor later. Mannen zijn vaak wat oppervlakkig, agenten en de overheid zijn een stel idioten, dus je kunt het heft beter in eigen hand nemen en de bad guys om het leven brengen. Bijzonder als je weet dat hij een hekel heeft aan geweld – “maar het is nodig om moderne verhalen te vertellen”. Máár, alles gebeurde altijd op Eastwoods eigen, relaxte tempo. Dat was de typische Eastwood-actiefilm en daar zie je de invloed van één van zijn leermeesters: Sergio Leone, die ook altijd de tijd nam om z’n verhaal te vertellen.
Niet dat Eastwood niet meeging met de tijd. Zelfs Dirty Harry kreeg te maken met feminisme en minderheden. Ergens kun je Gran Torino – misschien wel Eastwoods grootste succes van de laatste tien jaar – zien als een onofficiële Dirty Harry. De held, de xenofoob Walt Kowalski met geweer in de hand, krijgt uiteindelijk toch een hechte band met zijn geïmmigreerde buren.
Een deel van Eastwoods geheim is om nooit te stoppen met werken. Altijd weer door naar het volgende project. Zij het als acteur of regisseur. Eastwood: “Toen ik ging regisseren had ik het geluk dat ik films kon maken over allerlei compleet verschillende onderwerpen. Ik doe het al sinds 1970 en het is als een tweede natuur. En als het een rol is die mij past, doe ik ‘m, maar ik ben niet te trots om een beter iemand de rol te geven.”
In de wereld van de 88-jarige Californiër is het simpel: soms werkt de magie wel en soms niet. Eén ding zit hem, tussen de regels door, wel dwars. Het chronische gebrek aan goede rollen voor oudere acteurs.
“Weet je, in de oude dagen, zélfs in de oude dagen van Hollywood schreven ze nog wel rollen voor oudere acteurs als Walter Huston. Toen deden ze dat best vaak en met veel variëteit. En toegegeven, ik ben ook niet geïnteresseerd om fantasy te doen of dat soort franchises. Dat valt af en is totaal niet aan mij besteed. Als acteur ben je aangewezen op het soort rollen die je liggen. En tegenwoordig schrijven nu eenmaal niet veel goede rollen voor oudere acteurs, dus dan moet je kiezen. Ik ga niet zomaar dingen doen om maar wat te doen. Als ik iets maak dan moet het iets nieuws zijn of een bekend onderwerp vanuit een andere hoek bekijken. Dat kun je niet forceren.”
Oude ‘Zeur’
Dan is het dus wachten voor hem op films als Gran Torino of The Mule. Of American Sniper, maar dan als regisseur. “Dat had gewoon een onderwerp en een benadering die mij goed lag. Lastige projecten om te vinden, al lukt het mij nog steeds. (lacht) Nu lijk ik een oude zeur, maar regisseren is minstens zo leuk als acteren. Misschien vind ik het nog wel leuker omdat je dan niet de hele tijd naar je eigen gezicht hoeft te kijken. Je kunt je compleet focussen op de karakters en deze door het verhaal begeleiden.”
Het plezier van regisseren zit ‘m volgens Eastwood in het kijken. Kijken naar hoe andere mensen iets benaderen dat ‘jij in je hoofd hebt’. “Soms word ik verrast met een goede suggestie en soms begeleid ik iemand subtiel naar wat ik wil en niet wat hij of zij in het hoofd heeft, haha. Hoe dan ook vind ik het fascinerend om met acteurs te werken, vooral de jongere acteurs, en precies te snappen hoe ze zich voelen. Want ook ik heb ooit op die positie gestaan, heel lang geleden. Het is heel grappig om dit op een set weer terug te zien.”
Zijn protegé van de laatste jaren is Bradley Cooper die eind vorig jaar het meesterlijke A Star is Born afleverde als acteur, regisseur, schrijver, zanger en producent. Een film die een tijd lang trouwens bij Eastwood lag en die hij samen met Beyoncé zou maken. Cooper en Eastwood werkten samen in American Sniper en in The Mule, waar Cooper een bijrol heeft.
“Ik bewonder Bradley’s talent en we hebben met plezier samengewerkt bij American Sniper. Bradley heeft goede instincten, hij begrijpt iets direct en weet wat goed voor hem is. Hij heeft een natuurlijk gevoel voor drama. Misschien dat hij soms wel wat heeft gevraagd over regisseren, maar ik geloof dat hij een goed idee had wat hij wilde doen en hoe. Zo was het zijn idee om Lady Gaga te casten, een meesterzet. Ze heeft het geweldig gedaan in die film.”
National Treasure
Toegegeven, er zijn grotere regisseurs én er zijn grotere acteurs, maar als een dubbele dreiging komt niemand in de buurt. Eastwood heeft de meeste van zijn tijdgenoten overleefd en komt nog steeds mee. Het zal wel zijn omdat Eastwood een kind van de Depressie is. Een tijd waarin het onvergeeflijk was als je niet werkte.
En de man is niet bang om te falen of te horen wat critici vinden van zijn films. Die nuchterheid komt waarschijnlijk omdat hij nog zwembaden aanlegde en badmeester was op zijn 29ste. Het succes kwam pas later.
Dan nog is het bijzonder dat Eastwood zo’n 60 jaar later nog steeds de drive heeft om te regisseren én te acteren. Op zijn 88ste. Alleen al vanwege het fysiek zware werk. Clint Eastwood is, zoals de Amerikanen het zeggen, een national treasure.
Hij maakte zijn debuut in 1955 in het te negeren Revenge of the Creature. In datzelfde jaar kwam James Deans laatste film Rebel without a Cause uit en vertikte Rosa Parks het om haar stoel in de bus af te staan. Er zijn sinds deze ijkpunten in de tijd vele regisseurs en sterren gekomen en gegaan, maar Eastwood is nog steeds van een vaste én relevante waarde.
Eeuwige nuchterheid
Toch denkt hij zelf –en dat zal z’n eeuwige nuchterheid wel zijn– nooit na over een nalatenschap. (lacht) “Oh, ik heb geen idee. Hoe bedoel je? Ik vind niet dat het aan mij is om mijn nalatenschap als filmmaker te beoordelen. Ik denk er ook niet zo over na. Het gaat er voor mij om wat ik nu doe en hoe ik wat nieuws kan brengen. Het is al zo lastig om goede projecten te vinden, laat staan dat je de luxe hebt om te wachten omdat dit niet perfect zou passen in mijn oeuvre.”
Een oeuvre waarin de films verschillen, maar de thema’s gelijk blijven. Goed overwint het kwaad, macht corrumpeert, mensen met macht zijn idioten en oud zijn betekent niet meteen dat je moet worden afgeschreven.
Verhalen die onweerstaanbaar zijn voor Amerikanen en een groot deel van de rest van de wereld. En dat Republikein zijn in het overwegend linkse Hollywood? Eastwood mag dan wel richting de Republikeinen neigen, het is dan altijd nog eerder Mitt Romney die hij steunde in plaats van Donald Trump en zijn films zijn over het algemeen verrassend genuanceerd.
In American Sniper is het duidelijk dat de Irak-invasie misschien niet zo’n geweldig idee was, Million Dollar Baby behandelde euthanasie en Gran Torino is het schoolvoorbeeld dat je opsluiten in je eigen bubbel, niet de oplossing is.
Met The Mule levert Eastwood zijn 37ste films af als regisseur. Met die houdbaarheid zit het dus wel goed en als we hem mogen geloven, is dat niet zijn laatste. (grijnst) “Al 37 films? Echt waar? Ik hang al lang rond in het filmwereldje, maar dat is veel inderdaad. Ach, je weet nooit wat je houdbaarheid geeft in deze industrie. Als je dan eindelijk een beetje zekerheid hebt dat je een lang leven hebt in deze gekke filmwereld, dan moet je weer beslissen hoelang je hierin wilt blijven. Dat is pure emotie. Ik weet zeker dat ik dit werk op een gegeven moment zat word. Maar ik ben die dag nog niet tegengekomen en ik heb ook nog nooit de neiging gehad om Hollywood vaarwel te zeggen. Als ik dat gevoel ooit krijg, dan hoop ik dat ik ‘t snel herken. Niks ergers dan iemand die te lang op een feest blijft hangen.” – Tekst: Jorrit Niels
The Mule draait nu in de bioscoop
Eastwood’s Beste
Rawhide (’59-‘65)
A Fistful of Dollars (1964)
The Good, the Bad and the Ugly (1966)
Dirty Harry (1971)
The Outlaw Josey Wales (1976)
Escape from Alcatraz (1979)
Pale Rider (1985)
Unforgiven (1992)
In the Line of Fire (1993)
The Bridges of Madison County (1995)
Space Cowboys (2000)
Mystic River (2003)
Million Dollar Baby (2004)
Letters from Iwo Jima (2006)
Gran Torino (2008)
Dutch 
English