Wie een beetje bekend is met whiskymerk Benriach weet dat deze destilleerderij zich vooral onderscheidt door creatieve rijpingen op een variëteit aan vaten. Vorige week lanceerde het zijn meest exclusieve whisky ooit. Maar liefst 50 jaar oud! En gerijpt op slechts één vat…

Tekst: Gerben Bijpost Fotografie: Rachel Ross- 51 North Photography

De hyper-exclusieve drank -daarover later meer- werd in een klein gezelschap gelanceerd op een toepasselijke locatie: restaurant Bougainville aan de Dam in Amsterdam. Onder de bezielende leiding van chef Tim Golsteijn verwierf Bougainville niet alleen een Michelinster, maar werd het door Tripadvisor zelfs aangewezen als beste restaurant ter wereld -een veelzeggende waardering die is gebaseerd op de mening van klanten.

Golsteijn heeft als chef een ‘alles kan-benadering’, die zich uit in verrassende gerechten waarin onverwachte combinaties van ingrediënten in een ultieme smaaksensatie resulteren. Een zeer toepasselijke locatie voor een feestje met Benriach derhalve, want ook voor deze distilleerderij geldt dat de mooiste smaken worden gerealiseerd door het combineren van verrassende elementen – in het geval van whisky zijn dat vooral de diverse vatrijpingen.

Onverwachte combinaties

Voorafgaand aan de onthulling van de meest exclusieve Benriach ooit, werden we in  Bougainville dan ook getrakteerd op een ensemble van prachtige gerechten, telkens gecombineerd met een perfect bijpassende whisky. Eerst 16 jaar oud, gevolgd door 21, 25, 30 en zelfs een 40 jaar oude fles werd opengetrokken als perfecte compagnon van een dessert waarin zoete vanille- en chocolade-smaken werden begeleid door een flinke schep Asetra kaviaar. Verzin het maar. Het resultaat bleek verbluffend lekker.

De enige fles die deze avond NIET open ging, stond op een display, verborgen in zijn bijzondere houten verpakking, handgemaakt door ambachtsman John Galvin, die zich daarvoor liet inspireren door de kleurrijke reeks van eclectische vaten die te vinden zijn in de pakhuizen van Benriach.

In die pakhuizen lag al vele decennia een heel bijzonder vat te wachten tot zijn moment daar was. En dat moment is nu.

Enkel vat

Op 21 september 1966 werd bourbonvat 2383 met de hand geselecteerd vanwege zijn verfijnde karakter en gevuld met een piepjong destillaat dat op dat moment nog nauwelijks whisky mocht heten. Waarschijnlijk had men er toen nog geen idee van, maar het bleek uiteindelijk voorbestemd om Benriach’s meest zeldzame en oudste vintage ooit te worden.

Dat is niet in de laatste plaats te danken van Benriach’s Master Blender, Rachel Barrie, die mede als taak heeft om te bepalen wanneer een vat whisky ‘zijn top’ heeft bereikt. Meestal belandt de inhoud van dergelijke vaten in blends met andersoortige vaten, om zo de mooiste whisky’s te realiseren – karakteristiek voor de werkwijze van Benriach. Maar bourbonvat 2383 wachtte een andere bestemming.

Op de top van zijn rijping, net vóór het moment dat het alcohol percentage te ver zou dalen (nu nog 44,5 %) werd besloten de inhoud van dit ene bijzondere vat – wat daar nog van over was na 50 jaar rijping en evenzoveel jaar verdamping, het zogeheten‘angel’s share’ – te gebruiken voor één heel speciale botteling. Een Benriach uit één vat is op zich al iets ongekends, laat staan een die maar liefst vijf decennia heeft liggen rijpen!

De naam: Benriach 1966 Cask Aged 50 Year. Wat in het bijzondere vat restte, en nu dus beschikbaar komt, was echter niet veel: er konden niet meer dan 37 (!) flessen mee worden gevuld. Dat is dus alles wat wereldwijd beschikbaar komt. En de prijs per stuk onderstreept deze enorme exclusiviteit: € 29,500.

Geproefd

De Benriach 1966 Aged 50 Years wordt geleverd in een op maat gemaakte kristallen 70 cl karaf, per stuk gefabriceerd in Schotland door Glasstorm. Wat daar precies in zit zal wellicht niemand ooit weten, daar dit soort flessen whisky veelal als investering in collecties belanden.

Gelukkig zijn er echter de proefnotities van -daar gaan we althans vanuit, want van haar weten we zéker dat ze deze whisky heeft geproefd- Rachel Barrie nog, die de kastanjegoudkleurige drank met zijn rode gloed in woorden heeft proberen te vatten.

De neus: verfijnde eik met kastanje, maraschino kers en zachte acaciahoning, verweven met

verleidelijke truffel, narcis en subtiele muskus. De smaak: vijftig jaar luxueuze verfijning, dus vol en zacht, met honingdadels en delicate eikenkruiden, in harmonie met een finesse van appel, peer en sporen van grapefruit.

Zoals gezegd, we zullen het nooit zelf kunnen ervaren, dus geloven haar op haar woord. We  zijn dan ook blij dat er nog vele andere Benriach whisky’s waarvoor we wél gewoon bij de slijterij terecht kunnen. En die bovendien betaalbaar zijn. Onze favoriet? Benriach 21 years The Twenty One! Gerijpt op een combinatie van bourbon- en sherryvaten, plus ex-rode wijnvaten uit Bordeaux en virgin oak vaten. Een complexe whisky met veel diepgang, weliswaar net iets minder zacht dan zijn 25 jarige broeder, maar ook net wat rokeriger. En laat dat nu precies zijn waar wij van houden…

Over Benriach

Benriach staat al 126 jaar bekend om het produceren van de meest rijke en gelaagde whisky’s van Speyside. De distilleerderij haalt water uit een mineraalrijke watervoerende laag, diep onder de grond. Dankzij een lange traditie van het distilleren van drie stijlen whisky; klassiek ‘unpeated’ (ongeturfd), Highland peated en driemaal gedistilleerd, samen met een eclectische selectie van vaten van over de hele wereld, zijn Benriach’s whiskymakers in staat om de volledige smaakmogelijkheden van Single Malt te verkennen, en enkele van de meest rijke en gelaagde whisky’s te creëren. Dit gebeurt onder het toeziend oog van meesterblender Dr. Rachel Barrie. Benriach is het verhaal van een verborgen juweeltje uit Speyside, dat stilletjes haar schatten onthult om ontdekt en geproefd te worden. www.benriach.com